Tropikal geceler Türkiye’yi sardı! Uyumak iyice zorlaşacak: ‘Serinleten bilimsel çare ılık su’

Betül Topaklı / Milliyet.com.tr –Küresel ısınmaya bağlı iklim değişikliği nedeniyle dünya en sıcak yıllarını yaşıyor. Türkiye’de de son günlerde Basra Alçak Basıncı’nın taşıdığı sıcak ve kuru fön rüzgarlarının etkisiyle birçok bölgede sıcaklık mevsim normallerinin 6 ila 12 derece üzerinde seyrediyor. Ülkeyi etkisi altına alan bunaltıcı ‘Afrika sıcakları’ nedeniyle yurdun birçok noktasında termometreler gündüz 40, akşamları ise 30 derecenin üzerini gösterirken, yurt genelinde bu hafta uykusuz bırakan ‘tropikal geceler’ yaşanıyor. Peki ‘tropikal gece’ nedir? Etkileri neler?

Ülkemizde en yüksek sıcaklığın geçtiğimiz hafta cuma günü 50.5 dereceyle Güneydoğu Anadolu bölgesindeki Şırnak Silopi’de ölçüldüğünü söyleyen Kandilli Rasathanesi Meteoroloji Laboratuvarı Meteoroloji Mühendisi Adil Tek, “Birçok ilimizde de rekor sıcaklıklar ölçüldü. Cizre’de de hava sıcaklığı 50 derecelere yaklaştı. Yani iller kendi rekorlarını kırdı. Ancak İç Anadolu’da hava sıcaklığı çok yüksek yerlere çıkmamıştı. Bu hafta 40 dereceleri görmeye başladı. Aslında sıcaklıklar illere göre farklı özellikler gösteriyor. İstanbul’da 41-42 dereceleri görmüştük, şu an sıcaklıklar 32 ila 34 seviyesinde. Kentte etkili olan poyraz sıcaklıkları düşürdü ama nemi artırdı. Nem değerleri yükselince hissedilen sıcaklık da artıyor. Yani İstanbul’da poyrazdan dolayı sıcaklıklar en fazla 34-35 derecelere çıkıyor ama rüzgâr güneyden esmeye başlarsa kentin önümüzdeki günlerde tekrar 40 dereceyi görme olasılığı bulunuyor. Çarşamba günü kuzeyden gelen serin bir hava etkili oldu. Ülkenin kuzey kesimlerde yağışlar var” dedi.

‘ESKİDEN GÜNEYDE GÖRÜRDÜK, ARTIK KUZEYDE DE VAR’

Tropikal gecenin en düşük sıcaklığın 20 derecenin üzerinde olduğu günlere denildiğini söyleyen Meteoroloji Mühendisi Adil Tek, “Söz konusu bu tropikal günleri önceki yıllarda da tabii ki yaşıyorduk ama güney kesimlerde daha fazla görüyorduk. Bu senenin özelliği, kuzey kesimlerde de bu sıcaklıkları daha sık ve uzun görmeye başlamamız. Yani tropikal geceler daha önce sadece Güneydoğu’da görülürken, şimdi Güney, Batı ve İç Anadolu’da da sıkça karşılaşıyoruz. Bu yaz da özellikle içinde bulunduğumuz haftalarda tropikal geceleri yaşıyoruz. Gece sıcaklıkları zaman zaman 25 derecenin üzerinde seyrediyor”bilgisini verdi.

‘DAHA SICAK GÜNLER BİZİ BEKLİYOR’

Yapılan 15 günlük tahmine göre, ağustos ayının ilk haftasında yeni bir sıcak hava dalgasıyla karşı karşıya geleceğimizi söyleyen Meteoroloji Mühendisi Adil Tek, “Söz konusu bu sıcak hava dalgalarıyla ağustos ayının 6’sından sonra tekrar karşı karşıya kalacağız”diye konuştu.

TROPİKAL GECELERDE UYUMAK İÇİN BİLİMSEL VE ETKİLİ ÖNERİLER

Yaz aylarında artan sıcaklık ve nem, vücudun doğal uyku düzenini zorlayabiliyor. Özellikle tropikal gecelerde yaşanan uyku sorunu, neredeyse kronik bir sorun haline gelebiliyor. “Uykusuzluk yalnızca bir konfor problemi değil, uzun vadede zihinsel performansı, bağışıklık sistemini ve duygudurum dengesini olumsuz etkileyebilir” diyenNöroloji Uzmanı Dr. Elif Sarıönder Gencer, “Hem dinlenmek hem de gün boyunca maruz kaldığımız zihinsel yüklerin onarımı için de uykuya ihtiyaç duyarız. Tropikal gecelerin zorlayıcı koşullarına rağmen bazı küçük ama etkili yaşam tarzı düzenlemeleriyle kaliteli bir uyku mümkün. Vücudunuza ve beyninize bu dinlenme hakkını tanıyın. Uyku eksikliği, ertesi günkü yaşam kalitenizi doğrudan belirler” dedi. Gencer, tropikal gecelerde uykuya geçişi kolaylaştırmak için bilimsel temellere dayalı önerilerini açıkladı:

1- Odanızı serinletin, loş ışıkta dinlenin

Uyumadan önce vücut sıcaklığının düşmesi gerekir. Bu, beynin ‘uyku zamanı geldi’ sinyalini algılamasını kolaylaştırır. Gündüz saatlerinde perdeleri kapalı tutarak odanın aşırı ısınmasını engelleyin. Gece serin hava akışı sağlamak için pencere açabilir ya da vantilatör kullanabilirsiniz. Klima tercih ediyorsanız, doğrudan vücudu hedeflememesi önemlidir. Işık, uyku hormonumuz olan melatonini baskılar. Bu nedenle yatak odanız mümkün olduğunca karanlık ve sessiz olması gerekir.

2- Uyku öncesi ılık duş alın

Soğuk duş, ilk etapta serinlik hissi verse de vücudu uyarır ve uykuya geçişi zorlaştırabilir. Ilık duş ise tam tersine, periferik damarları genişleterek iç ısının düşmesine yardımcı olur. Bu fizyolojik değişim, beynin ‘rahatla ve uyu’ komutunu daha kolay vermesini sağlar.

3- Ağır yemek ve kafeinden uzak durun

Sıcak havalarda sindirim yavaşlar. Uyku saatine yakın ağır yemekler tüketmek hem mideyi zorlar hem de uykuya geçişi geciktirir. Aynı şekilde, kafein içeren içecekler (çay, kahve, enerji içecekleri) akşam saatlerinde alınmamalıdır. Uyumadan önce tercih edilecek bir fincan papatya veya melisa çayı ise sakinleştirici etki sağlayabilir.

4- Ekranları kapatın, beyne ‘gece oldu’ sinyalini verin

Telefon, tablet ve bilgisayar ekranlarından yayılan mavi ışık, melatonin salgısını baskılayarak beyni gündüz algısıyla yanıltır. En az 30-60 dakika öncesinden ekranla teması sonlandırmak, doğal uyku döngüsünün sağlıklı işlemesine katkı sağlar. Kitap okumak, hafif müzik dinlemek ya da nefes egzersizleri yapmak iyi alternatiflerdir.

5- Pamuklu giysiler giyin, hafif çarşaflar kullanın

Vücut ısısını dengelemek için pamuklu ve hava geçirgenliği yüksek pijamalar tercih edilmeli. Sentetik kumaşlar teri tutar, bu da ciltte tahrişe ve rahatsızlığa neden olabilir. Aynı şekilde, ince ve serin tutan bir çarşafla uyumak daha konforludur.

6- Bitkisel destekleri bilinçli kullanın

Lavanta yağı, melisa ve kediotu gibi bitkisel desteklerin bazı bireylerde rahatlatıcı etkileri olabilir. Ancak her bireyin fizyolojik yanıtı farklıdır. Kronik uyku problemlerinde ya da düzenli ilaç kullanan bireylerde bu tür takviyeler, mutlaka bir uzman hekim danışmanlığında kullanılmalı.

7- Rahatlatıcı egzersizleri tercih edin

Yatmadan önce birkaç dakikalık esneme, hafif yoga ya da nefes egzersizleri sinir sistemini sakinleştirir. Sigara ve alkol ise uyku kalitesini bozduğu için özellikle gece saatlerinde kullanılmamalı.