SON DAKİKA HABERLERİ: İNSANLAR ORTADAN YOK OLURSA DOĞA NEW YORK’U NE KADAR ZAMANDA ELE GEÇİRİR?

Ne sirenler çalıyor, ne arabalar geçiyor, ne de kaldırımların altından metro uğultusu geliyor. Sekiz milyon New Yorklu bir gecede ortadan kaybolmuş. İşte Populer Science bilim dergisinin hazırladığı zaman çizelgesi…

Peki sonra ne olurdu? Kimse kaldırımları süpürmez, Central Park’ı yabani otlardan temizlemez veya enerji şebekesini çalıştırmazsa doğa hemen devreye girerdi. Asfalt çatlaklarından karahindibalar fışkırırdı. Rakunlar boş dairelere yerleşir, kaldırım ağaçları saksılarından taşardı.

Peki şehir, doğanın yeşil örtüsü altında ne kadar hızlı yok olurdu? Bunu anlamak için mimarlar ve kentsel ekologlarla görüştük ve olası bir zaman çizelgesi çıkarıldı.

1. GÜN – 1. AY: KARANLIĞA GÖMÜLÜŞ

Enerji şebekesini sürdürecek kimse kalmadığı için New York birkaç gün içinde karanlığa gömülürdü. Işık kirliliği ortadan kalkınca Samanyolu, Midtown semtini aydınlatırdı. Klima ve ısıtma sistemleri devre dışı kaldığında ise binaların içi sıra dışı sıcaklıklara ulaşırdı. Zagreb Üniversitesi’nden yapı çürümesi üzerine çalışan mimar Jana Horvat, “Duvarlarda küf oluşmaya başlar” diyor.

Elektrik olmadan, her gün metrodaki 49 milyon litrelik suyu tahliye eden pompa odaları da işlevsiz hale gelirdi ve tüneller su altında kalmaya başlardı.

İlk ay içinde Central ve Prospect Park’taki bakımlı çimler yabani bir şekilde büyümeye başlardı.

1. YIL – 10. YIL: BOZULMA BAŞLIYOR

İnsanlar olmadan geçen bir yılın sonunda birçok bina bozulmaya başlardı. Horvat, “Cam cepheler ilk çöken yerler olurdu” diyor.

On yıl içinde, gökdelenlerdeki ısıya dayanıklı camlar bile çatlamaya başlayabilir. Camlar kırıldığında su içeri girer. Gökdelenler, içeride büyüyen bitkilere, su yılanlarına, mantarlara ve sazlık bitkileri için ideal birer sera ortamına dönüşür.

Asfalt yollar ve otoparklar da hızla bozulurdu. Donma-çözülme döngüleri çatlaklara yol açar.

10 yıl içinde Özgürlük Heykeli de bozulmaya başlardı. Bakır kaplaması çatlar, deniz spreyi içteki çelik iskeleti aşındırır. Horvat, “Çelik çok dayanıklı bir malzeme ama neme maruz kaldığında korozyona çok açık” diyor. Bu da çelikten yapılmış bir şehir olan New York için kötü haber.

50. YIL: BENZERSİZ BİR EKOSİSTEM

İnsanların şehri terk etmesinden onlarca yıl sonra, ‘yeni bir ekosistem’ oluşur. Uzmanlara göre “Dünyanın başka hiçbir yerinde var olmamış bir şey olacak bu.”

50 yıl sonra Central ve Riverside Park’taki yengeç elması ağaçları, Londra çınarları, bal akasyaları, çam meşeleri ve Norveç akçaağaçlarıyla dolu genç bir ormanda büyür. Patlıcangillerin zehirli türleri ve sarmaşıklar binalara tırmanır, rüzgârlı gökdelenlerin yüksek yerleri yosunlar ve dayanıklı otlarla kaplanır.

Bu yeşillikler arasında Manhattan’a daha fazla hayvan yerleşirdi. Geyikler, tavşanlar, yer sincapları ve yabani hindiler gelirdi. Ardından çakallar, vaşaklar, kara ayılar ve bakırbaş yılanları gibi yırtıcılar gelirdi. Delik deşik binalarda kartallar, şahinler ve baykuşlar yuva yapar, apartmanların terkedilmiş üst katlarında yabani kediler fare ve kuşlarla beslenirdi.

100 YIL SONRA: GÖKDELENLERİN SONU

Geleceğe ait gibi görünen en yeni yapılar, örneğin 10 Hudson Yards ve 111 West 57th Street, ilk çökenlerden olurdu. Bu binalar, güçlendirilmiş çelik iskeletler üzerine inşa edilmiştir. Ancak elektrik kesilince ve cam duvarlardan su sızınca bu gökdelenler içten çürümeye başlardı.

Öte yandan Empire State ve Chrysler Binaları, daha genç rakiplerinden uzun ömürlü olurdu. Bu tarihi devlerin çelik iskeletleri, kalın duvarlarla güçlendirilmiştir ve inşa edilirken gereğinden fazla dayanıklı yapılmışlardır. 10 Hudson Yards belki bir yüzyıl dayanırdı. Empire State binası ondan 50 yıl daha fazla. Ama eninde sonunda onlar da yıkılırdı.

Ama gökdelenler düşse ve ormanlar büyüse de, Horvat’a göre New York’un bazı kısımları “bu harabe halinde yüzyıllarca varlığını sürdürürdü.” Kırık mermer aslanlar orman zemininde devinirdi. Toprak ve çalılıklar bir zamanlar parıldayan granit çeşmeleri gizlerdi. Paslı çelik kirişler, yoğun kök sistemlerinden dışarı fırlardı. İnsanlar olmasa bile, New York’un bazı parçaları varlığını sürdürürdü. Geleceğin ya keşfedeceği ya da unutacağı kırılgan bir miras olarak.