SAĞLIK HABERLERİ: Asla geç değil! Aktif kalmak, ölüm riskini yüzde 40’a kadar azaltıyor

British Journal of Sports Medicine adlı dergide yayımlanan kapsamlı inceleme, yetişkinlik boyunca sürekli aktif kalan ya da zamanla fiziksel aktivitesini artıran bireylerin, herhangi bir nedene bağlı ölüm riskini yüzde 20 ila yüzde 40 oranında düşürdüğünü gösterdi. Daha da çarpıcı olanı, düzenli egzersiz yapanların kalp hastalıklarından ölme riskini hareketsiz bireylere kıyasla yüzde 30 ila yüzde 40 arasında azaltmasıydı.

Daha önceki araştırmalar genellikle insanların egzersiz alışkanlıklarını yalnızca bir zaman diliminde, adeta bir ‘anlık fotoğraf’ gibi ölçüyordu. Ancak bu çalışma, insanların hareketlilik desenlerini yıllar boyunca izlediği için fiziksel aktivitenin yaşam süresi üzerindeki etkisini daha net gösteriyor.

YAŞAM VE ÖLÜM ORANLARI

Queensland Üniversitesi liderliğindeki uluslararası araştırma ekibi, sekiz büyük tıbbi veritabanını tarayarak ilgili çalışmaları belirledi. Nihai sistematik derlemeye, dünya genelinden milyonlarca katılımcıyı içeren 85 çalışma dahil edildi.

Bu analiz, sadece kişilere bir kez egzersiz alışkanlıklarını sormak yerine, zaman içinde birçok noktada fiziksel aktivitelerini izleyen araştırmalara odaklandı. Katılımcılar şu dört gruba ayrıldı: sürekli aktif kalanlar, aktivite düzeyini artıranlar, azaltanlar ve tamamen hareketsiz kalanlar.

Farklı çalışmaların verilerini karşılaştırmak için, fiziksel aktiviteler ‘dinlenme üzeri harcanan enerji’ ölçüsüne çevrildi. 85 çalışmanın 77’si genel ölüm oranlarını, 34’ü kalp hastalıklarıyla ilgili ölümleri ve 15’i ise kanserle ilgili ölümleri inceledi.

EN BÜYÜK KAZANCI GETİREN: TUTARLILIK

Çalışmada sürekli aktif kalan bireyler, hareketsiz kalanlara kıyasla tüm nedenlere bağlı ölüm riskinde yüzde 29 oranında azalma gösterdi. Yalnızca ‘boş zaman egzersizi’ (iş dışı yapılan fiziksel aktiviteler) incelendiğinde bu azalma oranı yüzde 39’a ulaştı.

Aktivite düzeyini zamanla artıran kişilerde ise ölüm riski yüzde 22 ila yüzde 27 oranında düştü. Bu sonuç, yaşamın ilerleyen dönemlerinde egzersiz yapmaya başlamak isteyen milyonlarca yetişkin için umut verici.

Ancak zamanla fiziksel aktivitesi azalan kişiler için sonuçlar daha belirsizdi. Bazı çalışmalar, daha önce aktif olan ve sonradan aktivite düzeyi düşen bireylerde hala fayda görüldüğünü öne sürse de, kanıtlar net değildi.

ARTIRMAK BİLE %30 AZALTIYOR

Kalp hastalıkları ise sürekli fiziksel aktiviteye en güçlü tepkiyi verdi. Sürekli aktif bireyler, kardiyovasküler hastalıklardan ölme riskini yaklaşık yüzde 40 oranında azaltırken; aktivite düzeyini artıranlarda bu oran yaklaşık yüzde 30’du.

Kanser ölümleri ile fiziksel aktivite arasında daha zayıf bir ilişki bulundu. Sürekli aktif kalan bireylerde kanserden ölüm oranı yaklaşık %25 daha düşüktü ancak çalışmalar arasında daha fazla tutarsızlık gözlendi.

HAFTADA NE KADAR SPOR YAPILMALI?

Çalışmanın en pratik bulgularından biri, ‘ne kadar egzersizin ne kadar fayda sağladığı’ sorusuna ışık tutması oldu. Araştırmaya göre en büyük ölüm riski azalması, haftada 150 ila 300 dakika orta yoğunlukta egzersiz yapılmasını öneren temel sağlık kılavuzlarına uyulduğunda gerçekleşti.

Ancak bu düzeyin altında egzersiz yapan ama bunu istikrarlı biçimde sürdüren kişiler de önemli sağlık faydaları gördü. Veriler, en keskin düşüşün tamamen hareketsiz yaşamdan orta düzeyde aktif bir yaşama geçildiğinde yaşandığını, çok yüksek aktivite seviyelerinde ise faydanın daha az arttığını gösterdi.