Rusya’dan lityum darbesi! Ukrayna ittifakı sarsıldı: Trump’ın maden planı çöker mi?

Derleyen: Oğuzcan Atış / Milliyet.com.tr – Dünya, 13 Haziran’dan bu yana Orta Doğu’daki gelişmelere odaklanmışken, Ukrayna-Rusya savaşında da dikkat çeken yeni hamleler yaşanıyor. Trump yönetiminin yeniden göreve gelmesiyle birlikte Ukrayna’ya yapılan yardımlarda yaşanan kesintiler, iki ülke arasında imzalanan nadir toprak elementleri anlaşması sonrası kısmen telafi edilmişti. Bu anlaşmayla ABD, Ukrayna’nın yeraltı zenginliklerini çıkarma ve işleme konusunda öncelikli ülke konumuna gelmiş, özellikle lityum rezervlerinden yararlanmayı hedeflemişti. Ancak geçen günlerde Rus ordusunun, geniş lityum yataklarının bulunduğu bir bölgeyi ele geçirmesi, Trump’ın bu alandaki stratejik planlarını ciddi şekilde sekteye uğratabilir.

‘ANLAŞMA İÇİN SORUN HALİNE GELEBİLİR’

Rus ordusunun Shevchenko yakınlarında bulunan lityum yatağını ele geçirmiş olması, ABD ve Ukrayna arasında yapılan maden anlaşması için de büyük bir risk. Rus güçlerinin Ukrayna’da ilerlemesi, Kiev’in Washington’a sunabileceği kaynakları azaltıyor. Bu durum, ABD’nin Ukrayna’ya yönelik yardımlarını azaltmasına ve bir çeşit döngü oluşmasına neden olabilir.

Shevchenko yatağını işletmek için lisans sahibi olan ABD merkezli Critical Metals Corp’un yöneticisi Mykhailo Zhernov, Rus ilerleyişinin madenler için bir sorun olduğunu belirterek, “Rus birlikleri daha da ileri giderse, daha fazla mineral yatağını kontrol edecekler. Bu durum yapılan anlaşma için bir sorun“ dedi. ABD ile yapılan maden anlaşmasını imzalayanlar arasında olan Ukrayna Ekonomi Bakanı Yulia Svyrydenko ise anlaşmanın imzalanmasının ardından, Rusya’nın ilk kez bu kadar büyük bir maden sahasını ele geçirmiş olması konusunda yorum yapmayı reddetti.

Anlaşma üzerindeki müzakereler sırasında Ukraynalı yetkililer, Ukrayna’nın Rus güçlerini geri püskürtmesine ve değerli rezervlerin kontrolünü elinde tutmasına yardımcı olmanın ABD’nin ekonomik çıkarına olduğunu savunarak, daha fazla Amerikan askeri desteği talep etmişti. Ancak Washington, mineral anlaşmasının askeri yardımlardan ayrı olduğunu savunarak, yardımı artırmayı geri çevirdi.

RUSYA DA BÜYÜK İLGİ DUYUYORÇÜNKÜ…

Rusya’nın Ukrayna topraklarının yaklaşık beşte birini işgal etmesi, halihazırda çok sayıda titanyum, manganez ve diğer kritik mineral yatağını kontrol ettiği anlamına geliyor. Moskova güçleri ayrıca Ukrayna’nın en büyük kömür madenlerinden bazılarını yok etti veya ele geçirdi. Rus güçlerinin yaz taarruzu sırasında daha fazla ileri gitmesi, Ukrayna’nın elindeki titanyum ve uranyum gibi diğer hammadde yataklarına yaklaşacağı anlamına geliyor.

Rusya kontrolündeki titanyum, zirkonyum (sarıyla işaretlenmiş), grafit (morla işaretlenmiş), nadir toprak elementleri (yeşille işaretlenmiş) ve lityum yatakları (lilayla işaretlenmiş)

Ukrayna hâlâ iki büyük lityum rezervine daha sahip ve bu rezervler cephe hattından uzak noktalarda bulunuyor. Ancak Shevchenko yakınlarında bulunan lityum yatağının yüksek kaliteye sahip olması, bu bölgenin kaybedilmiş olmasını daha büyük bir kayıp haline getiriyor. Ele geçirilen bölgedeki lityum yatakları, Rusya’nın da ilgisini çekiyor. Rusya’nın Donetsk bölgesinde görev yapan üst düzey yetkililerinden Vladimir Yezhikov, Rusya’nın devlet destekli nükleer enerji şirketi Rosatom’un madencilik bölümünün Shevchenko yatağına büyük ilgi gösterdiğini söyledi. Geçen yıl Rus birliklerinin aynı bölgeye yaptığı saldırılarda, bölgedeki maden sahalarına dikkat çeken Yezhikov, “Buradaki maden yatağının gelecekte ekonominin çok önemli bir unsuru olacağını ve büyük bir potansiyele sahip olduğunu tahmin ediyoruz. Burada kesinlikle bir maden kurulacak“ demişti.