Hawklar emekli olacak! 3’lü yarışta Türk seçeneği: İngilizlerin radarında Hürjet var

Derleyen: Oğuzcan Atış / Milliyet.com.tr – Hawk jetlerinin yerine, daha düşük işletme maliyetine sahip, daha modern ve daha hızlı bir jet eğitim uçağının alınmasına yönelik öneri, haziran ayı başında yayımlanan İngiltere Stratejik Savunma İncelemesi’nde yer aldı. Savunma Bakanı Maria Eagle’ın Parlamento’da yaptığı açıklama ise bu yönde somut adımların yakında atılacağına işaret eden ilk resmi sinyal oldu.

‘EN KISA SÜREDE DEĞİŞTİRMEK İSTİYORUM’

İngiltere tarafından Hawk uçaklarının değişimi konusunda yapılacak ihalenin ne zaman başlayacağı henüz bilinmiyor. 1976 yılında hizmete giren Hawk T1 uçaklarının daha önce yapılan planlamada 2030 yılında emeklilik sürecinin tamamlanacağı ve uçakların hizmetten çekileceği biliniyordu. 2009 yılında hizmete giren Hawk T2 uçaklarının hizmetten çıkması için öngörülen emeklilik ise 2040 olarak planlanıyordu. Ancak motor başta olmak üzere uçakta yaşanan bazı sorunlar, T2 uçaklarının güvenilirliğinin sorgulanmasına neden olmuş ve Hava Kuvvetleri Komutanı Sir Rich Knighton’ın “Açıkçası Hawk T2’yi olabildiğince çabuk değiştirmek istiyorum. Böylece daha modern, daha güvenilir, daha büyük bir kapasiteye sahip olacağız” demesine neden olmuştu.

Boeing-Saab T-7A Red Hawk

Gelişmiş jet eğitim uçaklarına yönelik pazar, bazı ülkelerin kendi yerli tasarımlarını üretmesiyle birlikte giderek daha da doygun hale geldi. İngiltere’nin dışarıdan alım yolunu tercih etmesi halinde ABD’li ve Avrupalı birçok seçenek bulunuyor. Bu seçenekler arasında yakın zamanda İspanya tarafından tercih edilen TUSAŞ tarafından üretilen Hürjet de bulunuyor. Peki, böyle bir tercihte yarışacak uçaklar hangileri olabilir? Askeri ve sivil havacılık konusunda haberler ve analizler yayınlayan Theaviationist.com’dan Kai Greet, bu ihtimalleri ele aldı.

BOEING-SAAB T-7A RED HAWK

ABD ordusunun halihazırda kullandığı T-38 Talon eğitim uçaklarının yerine Boeing-Saab T-7A Red Hawk eğitim uçaklarını kullanmaya hazırlandığı biliniyor. Ancak T-7A uçaklarının İngiltere tarafından tercih edilmesinin düşük bir ihtimal olduğu ifadeler arasında. T-7A programında yaşanan aksaklıkların bu uçağın hizmete girişini geciktirmesinin yanı sıra uçağın ABD Hava Kuvvetleri’nin süpersonik uçuş gereksinimlerini karşılayacak şekilde donatılmış olması, T-7A’ların bakım ve işletme masraflarının yüksek olmasına neden oluyor.

T-7A uçaklarının ortalama bir jet eğitim uçağında aranan özelliklerden daha yüksek performansa sahip ve işletme maliyetlerinin yüksek olması, Kraliyet Hava Kuvvetleri’nin bu uçağı tercih etme ihtimalini daha da azaltıyor. Ek olarak, İngiltere’nin olası bir alımda İngiltere için yapılacak uçaklarda ortak üretim ihtimalinin düşük olması, politik ve ekonomik açıdan T-7A’ları İngiltere için daha az çekici hale getiriyor.

LEONARDO M-345 / M-346

İtalya merkezli Leonardo’nun elinde eğitim jeti olarak M-345 ve M-346 eğitim uçakları bulunuyor. M-345, daha temel bir eğitim uçağı olarak tasarlanmış bir uçak olarak biliniyor. M-346 ise çift motorlu, daha yüksek performansa sahip bir uçak olarak öne çıkıyor. Mayıs ayının sonlarında bir M-345’in İngiltere’ye gittiği biliniyor. Resmi bir açıklama yapılmamış olsa da, bu ziyaretin uçağın incelenmesi için yapıldığı tahmin ediliyor.

Leonardo M-345

Leonardo’nun İngiltere’de önemli ortaklıkları olduğu biliniyor. Şirketin İngiltere’deki tesislerinin olası bir alımda ortak üretim ihtimalini artırdığı ve bu durumun Leonardo üretimi olan uçakların tercih edilme olasılığı var. İtalyan uçaklarının Eurofighter ve 5’inci nesil savaş uçağı F-35’te görev yapacak pilotların eğitimi için geliştirdiği ve bu eğitimi kolaylaştıracak şekilde tasarlıyor. Bu hususlar da İngiltere’nin bu uçağı tercih etme ihtimali mevcut.

TUSAŞ / HÜRJET

Theaviationist.com’da yayınlanan yazıda Türk Havacılık ve Uzay Sanayi tarafından geliştirilen Hürjet’in de İngiltere için bir seçenek olduğu belirtildi. Yazıda, kendisiyle aynı sınıfta bulunan birçok uçak gibi F-404 motoru kullanan Hürjet’in yakın zamanda İspanya tarafından da tercih edildiği hatırlatılırken, Türkiye ile İngiltere arasındaki büyüyen savunma sanayi iş birliğinin Hürjet’in tercih edilme ihtimalini de artırdığı bilgisi paylaşıldı.

Hürjet

İngiltere’nin yabancı alımlar yerine yerli bir seçenekle eğitim uçağı geliştirmesi ihtimaller arasında. İngiliz bir şirket olan Aeralis, Hawk’ın halefini inşa etmek için güçlü bir aday olarak görülüyor. Şirket, henüz bir uçak üretmemiş olsa da, birkaç yıldır Birleşik Krallık Hükümeti fonlarla gelişmiş jet eğitim uçağı geliştirmeye yönelik çalışmalar yapıyor. Ancak şu an için uçuşa hazır bir prototipi bulunmuyor. Bu nedenle Aeralis’in uçağının tercih edilmesi halinde, uçak tedariği daha uzun bir sürede gerçekleşeceği belirtiliyor.