ULUSLARARASI TOPLUMDA FİLİSTİN’İ TANIMA BASKISI ARTIYOR: PEKİ BU NE ANLAMA GELİYOR?

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas’a gönderdiği mektupla, ülkesinin Filistin’i devlet olarak tanıyacağını bildirmesinin ardından dünyada yeni bir dönemin kapısı aralandı.

Destek söylemleri ve tepkilerin ardından bu kararın, Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nda ilan edilmesi bekleniyor. Fransa böylece, dünyanın en büyük yedi ekonomisinden oluşan G7 ülkeleri arasında Filistin’i tanıyan ilk ülke olacak. Peki Filistin’in devlet olarak tanınması ne anlama geliyor?

TANIYAN ÜLKE SAYISI 149’A ÇIKACAK

Bu tarihi adımla birlikte Filistin’i tanıyan ülke sayısı 149’a yükselecek. Mevcut durumda BM’ye üye 193 ülkenin 148’i Filistin’i devlet olarak tanımış durumda. Türkiye ise Filistin’in 1988’de bağımsızlık ilan ettiği günlerden bu yana, en güçlü savunucularından biri olarak öne çıkıyor.

TANIMANIN ANLAMI NE?

Filistin’in devlet olarak tanınması, uluslararası hukuk açısından bir devletin diplomatik meşruiyet kazanması anlamına geliyor. Tanınma sayesinde bir devlet, uluslararası örgütlere üyelik başvurusu yapabiliyor, büyükelçilikler açabiliyor ve diğer ülkelerle eşit düzeyde diplomatik ilişkiler kurabiliyor.

FİLİSTİN HALKININ EGEMENLİĞİNE DESTEK

Her ne kadar bazı ülkeler bu tür tanımaların “sembolik” olduğunu savunsa da Filistin için bu tanıma hayati bir önem taşıyor. Çünkü bu, Filistin halkının kendi kaderini tayin hakkının ve egemenlik arayışının dünya çapında desteklenmesi anlamına geliyor.

İKİ DEVLETLİ ÇÖZÜM YENİDEN GÜNDEMDE

Macron’un hamlesi, uzun süredir rafa kaldırılmış olan “iki devletli çözüm” seçeneğini yeniden dünya kamuoyunun gündemine taşıdı. 1967 sınırları temelinde, bağımsız bir Filistin Devleti’nin kurulmasını öngören bu çözüm, Türkiye dahil birçok ülke tarafından destekleniyor.

BM’DE FİLİSTİN KONUŞULACAK

Fransa’nın kararı, 28-30 Temmuz tarihlerinde kapılacak Uluslararası Filistin Konferansı’nın öncesine denk geldi. Bu konferansta Filistin’in tanınması ve bağımsız devlet olarak kabul görmesi konusunun tekrar gündeme taşınması bekleniyor.

İSRAİL VE ABD’DEN ÖFKE DOLU TEPKİLER

Kararın açıklanmasının ardından İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, Fransa’yı hedef alarak, “Filistin’i bu şartlarda tanımak, İsrail’in yok edilmesi için atılmış bir adımdır” ifadelerini kullandı.

ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio ise Fransa’nın kararını “7 Ekim saldırılarının kurbanlarına atılmış bir tokat” olarak nitelendirirken ABD Başkanı Donald Trump, Macron’un kararının “bir hükmünün olmadığını” ifade etti. Washington yönetimi, Filistin’in devlet statüsüne ancak İsrail’le yapılacak doğrudan müzakereler sonucunda ulaşabileceğini savunuyor.

İNGİLTERE’DE SİYASİ BASKI ARTIYOR

Birleşik Krallık’ta ana muhalefet lideri Keir Starmer, tanıma kararının bir ateşkes ve barış süreci ile birlikte değerlendirilmesi gerektiğini söylüyor. Ancak İngiltere’de 220’den fazla milletvekili, hükümete Fransa’nın izinden gitmesi çağrısında bulundu. Londra yönetimi henüz net bir tavır ortaya koymuş değil.

TÜRKİYE, FİLİSTİN’İ TANIYAN İLK ÜLKELERDEN

Türkiye, Filistin’in bağımsızlık ilan ettiği 15 Kasım 1988 tarihinden itibaren bu devleti tanıyan ilk ülkeler arasında yer aldı. Aynı zamanda, Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ) ile 1975’ten bu yana diplomatik ilişkilerini sürdürüyor. Kudüs’teki başkonsolosluğunu fiilen büyükelçilik düzeyine çıkaran Türkiye, her platformda Filistin’in haklı mücadelesine destek veriyor.

2012 yılında Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nda yapılan oylamayla Filistin’e “üye olmayan gözlemci devlet” statüsü verilmişti. Türkiye bu oylamada “evet” oyu kullanarak Filistin’in statüsünün yükseltilmesinde öncü ülkelerden biri oldu. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da BM ve İİT başta olmak üzere birçok uluslararası zirvede, Filistin’in tam bağımsız bir devlet olarak tanınması çağrısında bulunuyor.

TANIMAYAN ÜLKELER HALA ÇOK

Filistin hala Almanya, Kanada, İngiltere, Hollanda, Japonya, Güney Kore ve Avustralya gibi birçok Batılı ülke tarafından devlet olarak tanınmıyor. Bu ülkeler, tanımanın ancak “İsrail ile yapılacak doğrudan müzakereler sonucunda mümkün olabileceği” görüşünü savunuyor. Ancak İsrail’in mevcut hükümeti altında bu müzakerelerin başlaması neredeyse imkansız görünüyor.

FİLİSTİN’İ BM’DE ENGELLEYEN VETO

2024 yılında BM Genel Kurulu’nda Filistin’in tam üyelik başvurusu görüşülürken, ABD’nin Güvenlik Konseyi’ndeki vetosu süreci tıkadı. Fransa, Japonya ve Güney Kore tasarıya destek vermişti. Ancak BM sistemi gereği, daimi üyelerin vetosu olmadan bu tür kararlar geçerlilik kazanamıyor.

FİLİSTİN’İ HANGİ ÜLKELER TANIYOR?

Birleşmiş Milletler’e üye 193 ülkeden 148’i Filistin’i resmi olarak devlet olarak tanıyor. Bu ülkeler arasında Arap Birliği, İslam İşbirliği Teşkilatı ve Bağlantısızlar Hareketi üyeleri başı çekiyor. Afganistan, Cezayir, Angola, Antigua ve Barbuda, Arjantin, Bahamalar, Bahreyn, Bangladeş, Barbados, Belarus, Belize, Benin, Bhutan, Bolivya, Bosna-Hersek, Botsvana, Brezilya, Brunei, Burkina Faso, Burundi, Kamboçya, Kamerun, Kanada, Cape Verde, Çad, Şili, Çin, Kolombiya, Komorlar, Kongo (Brazzaville), Kongo (Kinshasa), Kosta Rika, Fildişi Sahili, Küba, Dominika, Dominik Cumhuriyeti, Ekvador, Mısır, El Salvador, Ekvator Ginesi, Eritre, Etiyopya, Fiji, Gabon, Gambiya, Gana, Grenada, Güney Afrika, Güney Sudan, Guatemala, Gine, Gine-Bissau, Guyana, Haiti, Honduras, Hırvatistan, İzlanda, Endonezya, Irak, İran, İrlanda, Jamaika, Ürdün, Kazakistan, Kenya, Kiribati, Kuveyt, Kırgızistan, Laos, Lübnan, Lesoto, Liberya, Libya, Lüksemburg, Madagaskar, Malavi, Malezya, Maldivler, Mali, Malta, Marshall Adaları, Moritanya, Mauritius, Meksika, Mikronezya, Moldova, Monako, Moğolistan, Karadağ, Fas, Mozambik, Myanmar, Namibya, Nauru, Nepal, Nijer, Nijerya, Norveç, Umman, Pakistan, Palau, Panama, Papua Yeni Gine, Paraguay, Peru, Filipinler, Polonya, Portekiz, Katar, Romanya, Rusya, Ruanda, Saint Kitts ve Nevis, Saint Lucia, Saint Vincent ve Grenadinler, Samoa, San Marino, Sao Tome ve Principe, Suudi Arabistan, Senegal, Sırbistan, Seyşeller, Sierra Leone, Singapur, Slovakya, Slovenya, Solomon Adaları, Somali, Sri Lanka, Sudan, Surinam, Suriye, Tayland, Togo, Tonga, Tunus, Türkiye, Türkmenistan, Tuvalu, Uganda, Ukrayna, Birleşik Arap Emirlikleri, Uruguay, Özbekistan, Vanuatu, Venezuela, Vietnam, Yemen, Zambiya ve Zimbabve gibi ülkeler yer alıyor.