Tanıma kararı ses getirdi

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un, ülkesinin Filistin’i devlet olarak tanıyacağını açıklaması büyük ses getirirken, konuyla ilgili tartışmaları da yeniden alevlendirdi. Macron, Filistin Devleti’ni tanıma kararı aldığını ve Eylül’deki Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nda resmi açıklama yapacağını bildirmişti.

Bu açıklamalar İsrail’in yanı sıra ABD tarafından da tepkiyle karşılandı. İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu,Macron’un kararını şiddetle kınadığını belirtti, “Bu tür bir adım, terörü ödüllendirir ve Gazze’de olduğu gibi yeni bir İran yanlısı yapı yaratma riski taşır” ifadelerini kullandı. Netanyahu, “Açık olalım: Filistinliler, İsrail’in yanında bir devlet istemiyor; İsrail’in yerine bir devlet istiyor” dedi.

ABD reddetti…

ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio ise, Fransa’nın kararını “şiddetle reddettiklerini” açıkladı. Bunun “Hamas’ın propagandasına hizmet ettiğini” savunan Rubio, ayrıca kararın, “7 Ekim’de hayatını kaybedenlerin yüzüne atılmış bir tokat” niteliğinde olduğunu ifade etti. İtalya Dışişleri Bakanı Antonio Tajani iki devletli çözümü desteklediklerini ancak Filistin devletinin tanınmasının, “onların da İsrail devletini tanımasıyla aynı anda gerçekleşmesi gerektiğini” belirtti.

Eylül için çağrı

İngiltere Başbakanı Keir Starmer, dün Fransa ve Almanya liderleriyle bu konuda bir görüşme yaparken, Almanya, iki devletli çözümden yana olduklarını ancak kısa vadede Filistin’i tanıma gibi bir planlarının olmadığını açıkladı.

Filistin Dışişleri Bakanlığı, diğer ülkelere de Eylül’dekiBM toplantısında Filistin Devleti’ni tanıma çağrısı yaptı.

Açlıktan ölümler artıyor

Gazze’de son 24 saatte 2’si çocuk 9 Filistinli açlıktan hayatını kaybederken, açlık ve yetersiz beslenme nedeniyle yaşamını yitirenlerin sayısı 122’ye yükseldi. Savaşın başlamasından bu yana ilk kez Gazze’deki bir hastanenin çocuk acil servisinde, daha önce sağlıklı olan çocukların yetersiz beslenme nedeniyle öldüğünü bildirildi.

Havadan yardım atılacak

Öte yandan İsrail, Gazze’ye havadan yardım atılmasını kabul etti. Açıklamada yardımların önümüzdeki günlerde başlayabileceği ifade edildi. Havadan yardım daha önce denenmiş ancak farklı sorunlarortaya çıkınca durmuştu.

Filistin’i kim tanıyor, kim tanımıyor?

■ BM üyesi 193 ülke arasında Filistin devletini 148 ülke tanıyor.

■ Tanıyanlardan bazıları: Türkiye, İspanya, İrlanda, İsveç, Brezilya, Arjantin, Meksika, Rusya, Ukrayna, Çin, Suudi Arabistan, Hindistan, İran…

■ Tanımayanlardan bazıları: ABD, İngiltere, Almanya, Fransa, Kanada, Avustralya, Hollanda, İtalya, Portekiz, İsviçre, Japonya, Güney Kore…

‘ABD veto eder sonuç alınmaz’

Fransa Cumhurbaşkanı Macron’un Filistin Devleti’ni tanımaya yönelik açıklamasına ABD’den sert tepki gelirken, uzmanlar, gelişmeye ilişkin Milliyet’e şu değerlendirmeleri yaptı:

Emekli Büyükelçi Uluç Özülker: Fransa’nın Filistin’i tanıması hiçbir anlam ifade etmez. ABD, Dışişleri Bakanı dahil olmak üzere buna karşı çıkıyor. Yani Fransa’nın tanıyıp tanımamasının bir önemi yok. ABD ‘Hayır’ dediği sürece, İsrail de bunu kabul etmez. Macron, Eylül dedi, çünkü Eylül’de BM toplantısı için New York’a gidecek. Bu toplantıda, Güvenlik Konseyi de olacaksa, ABD veto edeceğinden, bir sonuç alınmaz. Genel Kurul’dan böyle bir karar çıksa bile, bunun da kıymeti yoktur. Neden? Güvenlik Konseyi dışında alınan Genel Kurul kararları bağlayıcı değil. Her ne kadar Fransa bu meseleye dahil olmuşsa da, ortada net cevap verilemeyen bir soru var: Hangi Filistin? İki farklı Filistin var. İlki, Mahmud Abbas’ın temsil ettiği Batı Şeria, ki bu yapı aslında İsrail’e daha yakındır. İkincisi ise Gazze. Bu iki taraf bir araya gelip anlaşamıyor… Dolayısıyla Macron’un çıkışı, prestij çabasıdır ve kimseye faydası yoktur.

Hasan Kalyoncu Üniversitesi Öğretim Üyesi ve SETA Kıdemli Araştırmacısı Dr. Murat Aslan: Fransa ile İsrail arasında zaten geçmişte bazı sıkıntılar yaşandı. İsrail, Fransa’da yaşayan Yahudilerin geri dönmesi çağrısında bulunmuştu… Macron’un, BM’nin eylül ayındaki toplantısına işaret etmesi önemli. Hemen yapmıyor, iki aylık bir zamana yayıyor. Bu süreçte olabilecek gelişmeleri tahmin etmek pek de mümkün değil. Macron bunu ilan etti ama son anda ‘insani yardım yapılıyor artık’, ‘ateşkes’ gibi bir dönüş yapma ihtimali her zaman masada olacak. Bu arada Fransa’da büyük tartışma başladı. Aşırı sağ böyle bir adıma tepkili. Aşırı sol ise bir an önce bu tanınma olayının gerçekleşmesini istiyor. Fransa’da uç noktada İslam karşıtlığı da var… Dolayısıyla Fransa’da başlayan bu tartışma, büyük ihtimalle İslam’a yönelik tepkinin veya İslam karşıtlığının da tekrar gündeme gelmesini sağlayacak. İsrail’in de böyle bir durumun farkında olduğunu, dolayısıyla İslam karşıtlığını Fransa’da, özellikle diasporası aracılığıyla tahrik edebileceğini düşünüyorum.

Emeritus Profesör İlter Turan: Zaten Filistin’i tanıyan bazı ülkeler de var. Fransa’nın tanıması tabi Avrupa içerisindeki önemli bir aktöründe iki devletli çözüme tavır ve bir adım olarak ne kadar sıcak baktığını, yaklaştığını gösteriyor. Tabii bu ABD’nin görmezlikten gelmek istediği bir çözüm olduğu için, Amerika’nın böyle bir adım karşısında memnuniyet duymamasına pek şaşmamak lazım. / ASENA YATAĞAN Ankara