Aklınıza ‘kansızlık’ geliyor mu?

Anemi halk arasındaki adıyla kansızlık, özellikle çocuk, kadın ve yaşlılarda görülen önemli bir sağlık sorunu. Ancak toplumumuzda bu konuda yeterince farkındalık yok. ‘’Yaygın görülen ancak pek de bilinmeyen bu sinsi sorunun, çocukların tüm hayatını olumsuz etkileyeceğini unutmayın’’ uyarısında bulunan LÖSEV Başkanı Dr. Üstün Ezer, çok önemli bilgiler paylaştı…

Kanın yapısı ve görevleri 

Damarlarımızda dolaşan kanın yapım yeri kemik iliğidir. Buradan çıkan en önemli kan hücreleri; kırmızı (alyuvarlar), beyaz hücreler ise (akyuvarlardır). Bir de kanamayı durduran, önleyen trombosit adını verdiğimiz pulcuklardır. Alyuvarlar (tıbbi adı eritrositler) birkaç damla kanda 4–5 milyon adet bulunur ve ömürleri yaklaşık 120 gündür. Kana kırmızı rengi verirler ve içlerinde hemoglobin denilen oksijen taşıyan bir yapı vardır. Hemoglobinin yapısında da demir bulunur. Demirin kanda, vücutta eksik olması sonucunda da anemi (kansızlık) meydana gelir. Dolayısıyla organlar ve tüm hücrelerimize yeterli oksijen taşınamazsa birçok önemli sağlık sorunları görülür. Demir eksikliğinin en önemli nedeni besinlerle yetersiz –eksik- demir alınmasıdır. Bazı vitamin eksiklikleri, bağırsak problemleri, kanama hastalıklar  ve nadir olarak Lösemi de kansızlık nedenlerindendir.

Neden ülkemizde yaygın bir sorun?

Yaygın bir taramada her iki çocuktan bir tanesinde (% 50) demir eksikliği anemisi görülmektedir. 
Ne yazıkki ülke genelinde;

1-Yetersiz ve demirden zengin olmayan gıdalarla beslenme yaygındır. Örneğin ekmek, makarna, bulgur, unlu gıda ağırlıklı beslenen çocuklarda ağır anemiler ortaya çıkmaktadır. 

2. Demir emilimini önleyen kimyasal katkı maddeleri içeren özellikle paketli gıdalar ile gazlı içecekleri çok tüketen çocuklarda da anemi görülmektedir. 

ANNELER DİKKAT!

– Çocuğunuz hâlsiz ve çabuk yoruluyorsa,
– Okul başarısı düşükse, derslerde öğrenememe ve çabuk unutma gibi sorunlar yaşıyorsa,
– Bebeklik çağında gelişimi geri kalıyorsa
– İştahsızlık–soluk ve uykuya meyilli ise mutlaka kan sayımı yaptırıp, anemi olup olmadığını öğrenin.

Nasıl teşhis edilir?

Doğru bir anamnez (hastalığa ait öykü) beslenmesini sorgulama, deneyimli bir doktorun muayenesi ve isteyeceği basit bir test olan tam kan sayımı ile kolaylıkla teşhis konulabilir. 
Hemoglobin değeri yaşına göre çocuklarda 12–14 gr/dl eritrosit sayısı da 4 milyonun üzerinde olmalıdır. Bunların altındaki ölçümler kansızlığı işaret edebilir. 

Depo demiri neden önemlidir?

Depo demiri (ferritin) hücrelerde depolanan demirdir. Alyuvarlara gerekli oldukça depo demiri alınır ve kullanılır. Anemi (kansızlık) teşhisi için gerekirse ferritin (depo demiri) de bakılabilir. Şüphelenilen durumlarda başka testler de yapılabilir.  

Doğal kaynakları 

Demir en çok şu yiyeceklerde bulunur: Kırmızı et, yumurta sarısı, balık, yeşil yapraklı sebzeler, üzüm, pekmez, üzüm suyu, tüm baklagiller, özellikle yeşil mercimek, fındık, fıstık gibi kuruyemişler ve ezmeleri.

ÖNEMLİ BİR UYARI

Demirden zengin gıdalarla kalsiyum içeren süt ve süt ürünlerinin birlikte alınması tavsiye edilmez. Ayrıca kahve (kafein), çay, gazlı ve asitli içecekler doğal demirin emilmesini engeller ve kronik kansızlık oluşturur.

Ağır demir eksikliğinde ilaç kullanılmalı mı?  

Biz LÖSANTE hastanemizde hematoloji uzmanları olarak, bebek ve çocuklarda hem demir eksikliği anemisi oluşmaması, hem de tedavisi için genellikle yukarıda saydığımız demirden zengin gıdalarla fazlaca beslenmesini öneriyoruz. Bebeklerde uzun süre anne sütü verilmemeli, ek gıdaya geçilmesini öneriyoruz. Yalnız demirin bağırsaklardan emilimini C vitamini artırır. Demirden zengin beslenme sonrasında; portakal, limon suyu, mandalina gibi doğal C vitamininden zengin besinleri tavsiye ediyoruz. İlaçtan zorunlu olmadıkça kaçınıyoruz. Demir içeren ilaçlar çok irrite edicidir, karın ağrısı, bulantı, kusma yapabilir. Ağır anemiler dışında ilaç yazmamaya dikkat ediyor, yakın takipte ve doğru beslenme ile ilerliyoruz.