Amerikan basını duyurdu: UAEA denetçileri İran’dan çekildi!

Birleşmiş Milletler’e bağlı Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA), güvenlik endişeleri nedeniyle İran’daki denetim görevlerini askıya alarak ekiplerini ülke dışına çıkardı. Bu gelişme, İran’ın bu hafta başında ajansla iş birliğini askıya aldığını açıklamasının ardından yaşandı.

KARAYOLUYLA AYRILDILAR

Wall Street Journal’ın konuya yakın kaynaklara dayandırdığı haberine göre, UAEA’ya bağlı denetçiler, Cuma günü karayoluyla İran’dan ayrıldı. Bu sırada ülkenin ana havalimanlarında uluslararası uçuşlar yeniden normal seyrine dönmüştü. Denetçilerin, 13 Haziran’da İsrail’in İran’a yönelik saldırısının ardından Tahran’daki bir otelde konakladığı, daha sonra Birleşmiş Milletler’e ait başka bir yere taşınmış olabilecekleri ifade edildi. UAEA ile İran arasında uzun süredir devam eden denetim süreci, bu gelişmeyle birlikte geçici olarak durdurulmuş oldu.

DENETİM SÜRECİNDE BELİRSİZLİK

Denetçilerin çekilmesi, UAEA’nın İran’daki nükleer tesislere sahada erişim sağlamasını şu aşamada mümkün kılmıyor. Nükleer uzmanlara göre bu durum, İran’ın nükleer faaliyetlerini ajansın doğrudan gözlemi dışında yürütmesine neden olabilir.

Öte yandan UAEA’nın hâlâ uydudan elde edilen görüntüler yoluyla İran’ın faaliyetlerini dolaylı olarak izlediği biliniyor. Batılı ve bölgesel istihbarat servislerinin de İran’ın nükleer programına ilişkin faaliyetleri yakından takip ettiği bildiriliyor.

KAMUOYUNDA TARTIŞILIYOR

Bu gelişme, İran’ın taraf olduğu Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Anlaşması (NPT) çerçevesinde yürütülen düzenli denetimlerin geleceği konusunda soru işaretlerine yol açtı. UAEA’nın ülkedeki fiziksel varlığının sona ermesi, söz konusu anlaşma kapsamında yapılan uygulamaların askıya alınıp alınmadığı yönünde uluslararası tartışmalara neden oluyor.

NE OLMUŞTU?

Eski ABD Başkanı Donald Trump, Perşembe günü yaptığı açıklamada İran’ın nükleer müzakerelere dönmek istediğini öne sürdü. Ancak bu iddiaya ilişkin olarak Tahran’dan herhangi bir resmi yanıt gelmiş değil.

Tahran, bu hafta başında İran Parlamentosu’ndan geçen ve Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) ile tüm işbirliğini askıya alan yeni bir yasayı uygulamaya koyduğunu duyurmuştu.

Erakçi, X hesabından perşembe günü yaptığı açıklamada, İran’ın Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Anlaşması ve Güvenlik Önlemleri Anlaşması’na bağlı kaldığını belirtmişti.