SON DAKİKA HABERLERİ: AZERBAYCAN-RUSYA GERİLİMİ TIRMANDI, İŞKENCE GÖRÜNTÜLERİ, KARŞILIKLI TUTUKLAMALAR

Azerbaycan savcıları, geçen hafta Rusya’nın Yekaterinburg kentinde tutuklanan Hüseyin ve Ziyaddin Seferov’un öldürülmesine ilişkin cezai soruşturma başlattıklarını açıkladı.

Devlet başsavcılığı tarafından yapılan açıklamada, olayın “Rusya Federasyonu kolluk kuvvetleri mensupları tarafından Azerbaycan vatandaşı ve etnik Azerbaycanlıların özel bir vahşetle işkence edilerek kasten öldürülmesini” kapsadığı belirtildi.

SPUTNİK ÇALIŞANLARINA YENİ OPERASYON

Kriz daha da derinleşirken, Azerbaycan Pazartesi günü Rus devlet medyasında çalışan bir grup kişiyi dolandırıcılık şüphesiyle gözaltına aldı. Bu durum Moskova’nın protestosuna neden oldu.

MOSKOVA ELÇİSİNİ ÇAĞIRDILAR

Rusya Dışişleri Bakanlığı, Salı günü yaptığı açıklamada, “Bakü’nün son dostane olmayan eylemleri ve Azerbaycan tarafının ikili ilişkileri bozmayı amaçlayan kasıtlı adımları” gerekçesiyle Azerbaycan’ın Moskova Büyükelçisinin çağrıldığını bildirdi.

Azerbaycan makamları, Rusya devletine bağlı haber ajansı Sputnik’in Bakü ofisine yönelik bir operasyon düzenlemiş operasyonda, ajansın genel yayın yönetmeni ve icra direktörü dahil yedi kişi gözaltına alınmıştı.

Öte yandan ilk operasyonda tutuklanıp mahkemeye çıkarılanlar arasında bilgi işlem uzmanları Anton Drachyov ve Dmitry Bezugly de bulunuyor. İran’dan uyuşturucu kaçakçılığı ve siber suçlarla suçlanıyorlar. Bu tutukluların mahkemeye çıktıklarında Azerbaycan basınına yansıyan görüntüleri, “Azeri makamların Rusya’ya aynı şekilde karşılık verdiği” şeklinde yorumlandı.

Daha önce “Sputnik Azerbaycan” adlı propaganda kuruluşundan yedi kişinin gözaltına alındığı bildirilmişti.

RUSYA’DAN AZERİ İŞ İNSANLARINA KELEPÇE

Öte yandan Rusya da karşılık olarak ülkesindeki Rus iş insanlarını sert şekilde gözaltına almaya başladı.

Rusya’nın Voronej kentinde, özel harekat timi Azerbaycanlı iş insanı Yusif Halil’in evine gitti. Ayrıca Yekaterinburg’da ise kolluk kuvvetleri “Azerbaycan-Ural” örgütünün başkanı Şahin Şikhlinski’yi gözaltına aldı.

KREMLİN’DEN AÇIKLAMA: SON DERECE DUYGUSAL

Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, gazetecilerin tutuklanmasının Azerbaycan tarafından “son derece duygusal bir tepki” olduğunu ve Rusya’nın bu kişilerin serbest bırakılması için müzakere etmeyi amaçladığını söyledi.

BM’DEN AÇIKLAMA GELDİ

Birleşmiş Milletler (BM), Azerbaycan ve Rusya arasındaki gerginliğin hukuk kuralları çerçevesinde çözülmesini istediğini bildirdi.

BM Sözcüsü Stephane Dujarric, “Azerbaycan ile Rusya Federasyonu arasında, özellikle sizin de değindiğiniz olay başta olmak üzere, çeşitli hadiseler nedeniyle yaşanan gerginliklerin çok iyi farkındayız” derken tüm bu meselelerin, hukuk kuralları çerçevesinde ve gazetecilerin çalışma hakkına saygı gösterilerek çözülmesini içtenlikle umduklarını ifade etti.

ZELENSKIY’DEN ALİYEV’E TELEFON

Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’i telefonla arayarak, Rusya’nın Yekaterinburg kentinde kolluk kuvvetlerinin gerçekleştirdiği saldırılarda hayatını kaybeden Azerbaycanlılar için taziye dileklerini iletti.

Cumhurbaşkanı Aliyev ise gösterdiği hassasiyet nedeniyle Zelenskiy’e teşekkür etti.

RUSYA-AZERBAYCAN GERİLİMİ NASIL BAŞLADI?

• Olaylar zinciri geçen hafta, Rus sanayi şehri Yekaterinburg’daki soruşturmacıların, etnik Azerbaycanlılara yönelik baskınlar gerçekleştirmesiyle başladı. Bu kişilerin, geçmişte çözülmemiş bazı cinayetler, hatta seri cinayetler, ile ilişkili olabileceklerinden şüpheleniliyordu.
• Rus yetkililer başlangıçta, 1970 doğumlu Ziyaddin’in kalp yetmezliğinden öldüğünü, 1966 doğumlu Hüseyin içinse ölüm nedeninin belirtilmediğini açıkladı. Kardeşlerin cenazeleri Pazartesi akşamı Bakü’ye ulaştı.
• Azerbaycan Sağlık Bakanlığı Adli Tıp Daire Başkanı Adalet Hasanov, yeni otopsi sonuçlarının her iki kardeşin de ağır darp nedeniyle “travma sonrası şok” sonucu hayatını kaybettiğini gösterdiğini açıkladı.

‘İÇ ORGANLARI ÇIKARILDI’

Hasanov, Rus uzmanların Ziyaddin’in kalp yetmezliğinden öldüğü yönündeki iddiası için “açık bir yalan” ifadesini kullandı ve ekledi: “Yapılan takip muayenesinde, Ziyaddin’in vücudunda darp sonucu oluşmuş çok sayıda kırık tespit ettik. Tüm kaburgaları kırılmıştı ve başında künt bir cisimle vurulmaya bağlı kanama vardı.”

Hasanov, diğer kardeş Hüseyin’in de yine darp nedeniyle öldüğünü belirtti. Ayrıca Rusya’daki önceki otopside ölenlerin tüm iç organlarının çıkarıldığını, bunun da “ölüm nedenini gizleme amacı taşıyor olabileceğini” söyledi.

Kardeşlerin ölümünden bu yana Azerbaycan ve Rusya arasında sert açıklamalar karşılıklı olarak yapılıyor. Bakü, Rus polisinin “etnik temelli” yargısız infazlar gerçekleştirdiğini öne sürerken, Moskova bu iddiaları reddetti. Rus yetkililer, tutuklanan altı kişinin de Rus pasaportu taşıdığını açıkladı.

Azerbaycan’daki Rus gazetecilere yönelik polis baskını, devlet kontrolündeki Rossiya Segodnya haber ajansının yerel şubesi Sputnik Azerbaycan ofisinde gerçekleşti.

Bir Azerbaycanlı kaynak, iki kişinin resmen tutuklandığını, beş kişinin ise halen soruşturma altında olduğunu söyledi. Davanın dolandırıcılık, yasa dışı girişimcilik ve kara para aklama iddialarıyla ilgili olduğu belirtildi.

İKİLİ İLİŞKİLER İÇİN OLASI 2 SENARYO

Rusya-Azerbaycan ilişkilerindeki bu son gerilim, bölgesel dinamiklerle de bağlantılı görülüyor. Azerbaycan’ın İsrail ile yakın ilişkileri, özellikle enerji ve savunma alanındaki işbirliği, Rusya’nın müttefiki İran’ı rahatsız ediyor. Vladimir Bekish’in News.Az için kaleme aldığı analizde, Spuknik çalışanlarına yönelik Yekaterinburg operasyonunun, Azerbaycan’a bölgesel politikalarda Rusya’nın çıkarlarını gözetmesi için bir uyarı olabileceği öne sürülüyor. Ancak ona göre Azerbaycan, bu tür baskılara boyun eğmek yerine egemenliğini savunma yolunu seçti.

Bekish’e göre, Rusya gerilimi düşürmek için diplomatik adımlar atabilir ve Yekaterinburg olayını soruşturabilir. Ancak, Moskova’nın Azerbaycan’ın iç işlerine dolaylı yollardan müdahale ederek baskıyı sürdürebileceği de ihtimal dahilinde. Analiz, “Azerbaycan’ın stratejik konumu, enerji kaynakları ve bölgesel etkisi, Rusya için göz ardı edilemeyecek kadar önemli” vurgusu yapıyor.

UÇAK KAZASIYLA BAŞLAYAN SÜREÇ

İki ülke arasındaki gerginlik yeni değil. Aralık 2024’te Kazakistan’da düşen bir Azerbaycan yolcu uçağının Rus hava savunması tarafından hedef alındığı iddiası, ilişkileri zedelemişti. Euronews’un özel haberine göre, uçağın Grozni yakınlarında elektronik harp sistemleri nedeniyle kontrolünü kaybettiği belirlendi.

Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Rusya’nın kazayı gizlemeye çalıştığını söyleyerek tepki göstermiş, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ise özür dilemiş ancak sorumluluğu açıkça kabul etmemişti. Bu olay, Aliyev’in Moskova’daki Zafer Günü kutlamalarına katılmama kararına yol açtı.